سیاه توسه

سیاه توسه از داروهای گیاهی باارزش می باشد که خواص زیادی را در خود جای داده است. این دارو با نام علمی Frangula alnus شناخته می شود.

مردم از قدیم با دمنوش این دارو گیاهی آشنایی دارند. این دارو بیشترین کاربرد خود را برای برطرف کردن یبوست مزمن نشان می دهد. این نوع خواص سیاه توسه از نقش تسهیل کنندگی آن منتج می شود.

این گیاه از خانواده عناب و به صورت درختچه‌ای با ساقه‌ای صاف و بدون تیغ، تیره رنگ و دارای لکه‌های سفید قابل تشخیص (عدسک‌ها) است و میوه‌های آن به شکل گیلاس روی شاخه‌ها مشاهده می‌شوند. میوه‌ها در ابتدای تشکیل سبز رنگ هستند و به مرور زمان رنگ آن‌ها قرمز و در نهایت به رنگ بنفش تیره تبدیل می‌شود. همه بخش‌های این گیاه مانند پوست تنه، ساقه، میوه، برگ و ریشه خواص درمانی دارد و در طب سنتی و داروسازی از آن استفاده می‌شود. جالب است بدانید علاوه بر مصارف دارویی از پوست این گیاه در رنگرزی برای پشم، به رنگ زرد و سبز استفاده می‌شود و چوب آن نیز در صنعت کاربرد دارد.

ترکیبات موجود در سیاه توسه

ظاهری شبیه به گیلاس دارد. این گیاه در ناحیه ساقه، برگ و سایر اجزا مصرف دارویی دارد و مهم تلقی می شود. مایع قرمز رنگ موجود در آن از امودین داخلی تحت تاثیر بنزن و آمونیاک گیاه ناشی می شود. اثر مسهلی این گیاه از گلوکوزید حل شده در آب با نام فرانگولین نتیجه می گردد.

خواص گیاه سیاه توسه

مهمترین خواص گیاه سیاه توسه در طب سنتی عبارتند از:

۱. درمان یبوست مزمن: یکی از مهمترین خواص گیاه سیاه توسه در طب سنتی کمک به درمان یبوست مزمن است. پوست این گیاه دارای ترکیبی به نام آنتراکینون است که خاصیت ملین داشته و در رفع یبوست و بهبود ناراحتی‌های گوارشی ناشی از آن موثر است.

۲. درمان بیماری‌های گوارشی: از خواص گیاه سیاه توسه برای درمان ناراحتی‌های گوارشی مانند درمان ترش کردن معده، درمان سکسکه و رفع نفخ شکم استفاده می‌شود. همچنین این گیاه در تحریک حرکات روده مفید است و به هضم بهتر غذا کمک شایانی می‌کند.

۳. تقویت سیستم ایمنی بدن: همانند بیشتر گیاهان دارویی مصرف گیاه سیاه توسه نیز به دلیل دارا بودن مواد آنتی اکسیدان موجود در آن در تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرطان مفید است.

۴. درمان التهاب کبد و بیماری‌های کبدی: از خواص گیاه سیاه توسه در طب سنتی برای درمان بیماری هپاتیت، رفع زردی، سیروز کبدی و بهبود ناراحتی و التهاب کبد استفاده می‌شود.

۵. درمان کچلی: از جوشانده غلیظ ریشه گیاه سیاه توسه از گذشته به صورت استعمال موضعی برای درمان کچلی، جرب، سودای مزمن، التیام زخم‌ها و اولسر‌ها استفاده می‌شده است.

۶. دفع کننده کرم و انگل: دفع کرم و انگل از معده و روده از دیگر کاربرد‌های درمانی گیاه سیاه توسه است.

۷. کمک به لاغری و کاهش وزن: گیاه سایه توسه به دلیل خاصیت ملین و مسهل به رفع یبوست که یکی از عوامل بروز چاقی است کمک می‌کند و در نتیجه برای لاغری و کاهش وزن مفید است.

۸. رفع صفرا: از دیگر خواص گیاه سیاه توسه خاصیت صفرابر است و به همین خاطر برای درمان یبوست‌های اسپاسمودیک، بهبود بیماری‌های صفراوی و کبدی مورد توجه قرار می‌گیرد.

نحوه مصرف سیاه توسه

برای بهره مندی از خواص سیاه توسه باید پوست آرد شده این دارو را به اندازه یک تا سه گرم در آب جوشانده و عصاره دریافتی به شکل تدریجی مصرف شود.

برای بهره مندی از خواص ملین سیاه توسه کافی است پوست سیاه توسه و 25 گرم دانه کتان را با 20 گرم گل پنیرک، 20 گرم مریم گلی و 30 گرم ریشه آنژلیک در یک لیوان آب بجوشانید و این جوشانده را در وعده صبح و عصر میل نمایید. اگر می خواهید از پوست این گیاه برای استعمال خارجی استفاده کنید، بهتر است 100 گرم از آن را در یک لیتر آب بجوشانید.

توصیه های خاص و هشدارهای مصرف:

بارداری و شیردهی: مصرف خوراکی این گیاه در دوران بارداری یا شیردهی احتمالا خطرناک است. از مصرف آن اجتناب کنید.

کودکان: مصرف خوراکی این گیاه در کودکان زیر ۱۲ سال احتمالا خطرناک است.

اسهال: اگر اسهال دارید، از آن استفاده نکنید. اثرات ملینی آن ممکن است این وضعیت را بدتر کند.