خواص شنبلیله
شنبلیله گیاهی است که عموما در نواحی اطراف دریای مدیترانه و جنوب آسيا رشد می کند و در کشورهای هند، چین، پاکستان، ایتالیا، مصر، یونان و … به وفور یافت می شود. همچنین از گیاهان بومی کشور ایران به شمار می آید. لازم به ذکر است که علاوه بر برگهای سبز گیاه شنبلیله، دانه شنبلیله نیز سرشار از مواد مغذی می باشد و ارزش غذایی بالایی دارد. این گیاه، سرشار از مواد معدنی چون: مس، پتاسیم، کلسیم، آهن، سلنیوم، روی، منگنز و منیزیم می باشد و از نظر ویتامینی نیز دارای انواع ویتامینهای گروه B مانند تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، پیریدوکسین، فولیک اسید و نیز ویتامین A و C می باشد. علاوه بر موارد ذکر شده، دانه های این گیاه سرشار از پروتئین، لیزین، تریپتوفان، آستروئید ساپونین و دیوسژنین (ترکیبی که خواص شبه استروژنی دارد) می باشد.
شنبلیله؛ گیاهی سرشار از فیبر محلول
فیبرهای موجود در این گیاه با سموم مختلف در روده ترکیب می شوند و از جذب آنها جلوگیری می کنند. از عملکردهای دیگر این فیبرها محافظت از ماهیچه های کولونی در برابر سرطان می باشد.
اثرات ضد دیابت شنبلیله و دانه شنبلیله
شنبلیله برای بهبود قند خون از قدیم الایام شناخته شده است. از دیگر اثرات آن بهبود کلسترول بالا می باشد. شنبلیله برای افراد دیابتی که از کلسترول بالا نیز در رنج هستند، یک تیر با دو نشان است.
بهبود گرگرفتگی در دوران یائسگی، با شنبلیله
حالتهای نامطلوب در زمان یائسگی مانند گرگرفتگی بیشتر به علت کاهش سطح هورمون های زنانه، مانند استروژن می باشد. شنبلیله به دلیل دارا بودن مقادیر فراوانی دیوسژنین که خواص شبه استروژنی دارد، برای بهبود گرگرفتگی در زمان یائسگی توصیه می شود.
درمان پوکی استخوان به وسیله شنبلیله
علت شیوع پوکی استخوان در زنان بعد از سنین یائسگی، کاهش میزان استروژن در بدن می باشد؛ زیرا استروژن به جذب کلسیم توسط استخوان ها کمک شایانی می کند. با کاهش یافتن این هورمون، تراکم کلسیم استخوانی کاهش می یابد. در نتیجه زمینه برای ابتلا به پوکی استخوان در این سنین در خانم ها افزایش می یابد. برای بهبود این وضعیت فیتواستروژن ها توصیه می شوند که در حقیقت شامل مواد گیاهی سرشار از استروژن میباشند و از آن جمله می توان به شنبلیله، رازیانه، بذر کتان و… اشاره کرد.
درمان ناباروری
شنبلیله سابقه طولانی برای درمان بیماری های مربوط به ناباروری دارد؛ زیرا سرشار از هورمون های زنانه می باشد. فیتوکمیکال های موجود در شنبلیله در بدن تبدیل به پیش ساز هورمونهای
جنسی مانند DHEA می شوند و عدم تعادل هورمونی در خانم ها را برطرف می کنند. در نتیجه مشکلات ناباروری که مرتبط با هورمونهای جنسی زنانه می باشند را مرتفع می نمایند. علاوه بر این، مواد شیمیایی موجود در شنبلیله باعث افزایش میل جنسی نیز می گردد.
سایر اثرات درمانی گیاه شنبلیله
به منظور افزایش اشتها در افرادی که دچار بی اشتهایی در نتیجه بیماری و یا سایر عوامل هستند؛ در زمینه کنترل بیماری های کلیوی و محافظت از کبد در برابر اثرات مخرب الكل و داروها؛ بهبود علائم ناشی از بیماری بری بری (کمبود ویتامین B) مانند زخم های دهانی،شکاف لب ها،زخم های مخاطی و…؛کاهش رشد سلول های سرطان سینه؛تسکین دردهای عضلانی و بیماری های التهاب مفصلی؛ درمان سردردهای میگرنی؛ بهبود التهاب میگرنی؛ بهبود التهاب معده و روده؛ اثرات آنتی اکسیدانی برای پیشگیری از سرطان ها، برطرف کننده مشکلات جنسی در مردان، افزایش تولید شیر در مادران شیرده؛ تسریع روند زایمان، افزایش میل جنسی؛ بهبود بیماریهای قلبی و نیز زوال عقل.
اثرات جانبی
یکی از اثرات جانبی متداول، تهوع می باشد که با مصرف بیش از ۱۰۰ گرم در روز، احتمال تهوع افزایش می یابد.
در صورت حساسیت پوستی به این گیاه، از درمان های موضعی بر روی پوست اجتناب کنید؛ زیرا منجر به التهاب و راش های پوستی می شود.
در طی بارداری مصرف درهای بالای شنبلیله به هیچ وجه توصیه نمی شود. مطالعات متعدد بر روی زنان باردار نشان میدهد مصرف شنبلیله باعث بروز دردهای زایمانی در مادران می شود و انقباضات رحمی را افزایش میدهد. در نتیجه احتمال سقط بیشتر می شود. از این رو برای مصرف آن در دوران بارداری باید با احتیاط رفتار نمود.
تداخل شنبلیله با داروها
نکته مهم در مورد مصرف این گیاه بالأخص برای اهداف درمانی که لازم است دوز بالایی از این گیاه مصرف شود، این است که حتما در این حالت، گیاه شنبلیله بلافاصله ۲ ساعت قبل یا بعد از دارو استفاده شود؛ زیرا به علت دارا بودن فیبرهای موسیلاژی، در جذب بسیاری از داروها تداخل ایجاد می کند.
همچنین در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر، در زمینه مصرف دوزهای بالای گیاه شنبلیله و فرآورده های دارویی مشتق از آن با پزشک خود مشورت نمایید:
داروی گلیپیزید و سایر داروهای ضد دیابتی انسولین؛ هپارین، وارفارین و سایر داروهای ضد انعقادی؛ داروهای مهار کننده آنزیم منوآمین اکسیداز مانند فنلزین و ترانیل سیپرومین.
فواید دانه شنبلیله
علاوه بر گیاه شنبلیله، دانه آن نیز فواید بسیاری دارد:
درمان سوزش سر دل
دانه شنبلیله از مقادیر فراوانی موسیلاژ تشکیل شده است که التهاب روده و معده را به وسیله پوشاندن جدار معده و روده کاهش می دهد. افزودن ۱ قاشق
چای خوری دانه شنبلیله به غذاها برای رفع سوزش سر دل و رفلاکس توصیه می شود.
پوست سالم، مویی پرپشت
بهترین درمان طبیعی برای مشکلات پوستی مانند اگزما، جوش، خراش، زخمهاء سوختگی، مشکلات پوستی ناشی از نقرس و نیز ضخیم و پرپشت شدن موها، استفاده موضعی از پودر دانه شنبلیله می باشد.
برای این منظور لازم است پودر دانه شنبلیله را با آب داغ مخلوط نمایید و سطح آسیب دیده پوستی و یا مو را با این مخلوط بپوشانید.
کنترل تب
گیاه شنبلیله به عنوان یک گیاه تب بر شناسایی شده است.
بهترین حالت، مصرف دانه شنبلیله به همراه لیمو و عسل در زمان بیماری است.
برای این منظور ۱-۲ قاشق چای خوری دانه شنبلیله را ۳ مرتبه در روز به همراه چای سبز دم کنید و بعد از آن به همراه ۱ قاشق چای خوری عسل و کمی آب لیموترش تازه میل نمایید.
تقویت قلب
پودر دانه شنبلیله برای سیستم قلبی عروقی بسیار مفید است.
این ادویه شامل گالاكتومانان، گروهی از پلی ساکاریدهای طبیعی (فیبر محلول) است که به تقویت قلب کمک کرده و خطر ابتلا به حمله قلبی را کاهش می دهد.
کاهش کلسترول
شنبلیله، غنی از پتاسیم و سدیم می باشد؛ بنابراین، دانه های پودر شده میتواند فشار خون را تحت کنترل در آورده و ضربان قلب را تنظیم کند، کلسترول بد را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.
کنترل دیابت
افراد دیابتی می تواند از پودر شنبلیله به مقدار دلخواه استفاده کنند.
گالاکتومانان موجود در ادویه قادر به شتاب منفی و میزان جذب قند خون است. علاوه بر این، تقریبا شامل تمام اسیدهای آمینه ضروری است.
کمک به هضم غذا
دانه شنبلیله دارای تأثیر مثبت بر روی سیستم گوارشی است. این می تواند مواد سمی را از بدن برداشته و سیستم گوارشی را تمیز و درنتیجه هضم را راحت تر کند.
درمان یبوست مزمن
يبوست مزمن نیز می تواند با پودر دانه شنبلیله درمان شود.
به عنوان درمان مشکل سوءهاضمه، حرکت روده را آسان تر و منظم تر می سازد. علاوه بر این، حاوی مقدار زیادی فیبر در رژیم غذایی است که به درمان یبوست کمک می کند.
درمان سوزش سر دل
هنگامی که به صورت پودر مصرف می شود،دانه شنبلیله از دیواره داخلی معده محافظت کرده و از زخم معده پیشگیری می کند.
برای سوزش سر دل و بیماری رفلکس مری نیز مفید است.
درمان کم خونی
پودر شنبلیله، سرشار از آهن است؛ از این رو درمان خوبی برای بیماران مبتلا به کم خونی است. می تواند میزان هموگلوبین در گلبول های قرمز خون (RBC) در خون ما را افزایش دهد و تا حد زیادی به کم خونی کمک می کند.
خواص شنبلیله در پیشگیری از سرطان روده
لازم به ذکر است که دانه شنبلیله حاوی مقدار زیادی فیبر در رژیم غذایی است که به حفاظت از غشاء مخاط روده بزرگ کمک می کند و از سرطان روده پیشگیری می کند.
خواص شنبلیله در بزرگ شدن سینه
برخی از مواد شیمیایی موجود در تخم شنبلیله دارای خواصی مانند استروژن است. آنها در حفظ تعادل هورمونی و بزرگ شدن سینه ها در زنان کمک کند.
خواص شنبلیله در بهبود زخم
دانه شنبلیله دارای خواص ضد باکتری، ضد قارچ و ضد التهاب بسیار عالی است. از این رو، پودر آن التهاب پوست ناشی از زخم، اگزما، سوختگی و غیره را به سرعت بهبود داده و زخم را سریع تر خوب می کند.
ضد پیری
این یک درمان ضد پیری طبیعی است. نیاسین یا ویتامین B3 موجود در آن می تواند سلولهای پوست آسیب دیده را ترمیم کند و از چین و چروک، لکه های پیری و ایجاد خطوط ریز خلاص می کند.
شنبلیله مفید برای پوست
پودر شنبلیله را می توان به عنوان یک اسکراب صورت لایه بردار) خانگی استفاده کرد. استفاده منظم آن میتواند پوست را به طور طبیعی درخشان کند و دانه های سرسیاه کاهش می یابد.
ضد آکنه
ماسک آن، چربی پوست را کاهش میدهد و مانع از به وجود آمدن آکنه می شود
فواید پودر شنبلیله برای مو
پودر شنبلیله یکی از راه حل های مؤثر برای شوره سر است. این یک درمان طبیعی برای ریزش مکرر مو است که می تواند ریشه مو را تقویت کند.
ویتامین های موجود در پودر شنبلیله به عنوان یک درمان برای ریزش شدید مو است. حاوی یک عنصر امولسیونی به نام «لسیتین» است. رنگ طبیعی مو را حفظ کرده و آن را براق می کند.
شما می توانید خشکی موی خود را با پودر شنبلیله درمان کنید.
مرطوب کننده طبیعی برای بین بردن خشکی و بازسازی موهای آسیب دیده است. ما می توانیم به راحتی برای درخشانی موها از آن استفاده کنیم.
منبع:کتاب ادویه جات و سلامتی انسان(مصطفی کریمی)
