خواص گل گاوزبان
یکی از عجایب سلسله کوههای البرز که قله عظیمی چون دماوند دارد، پرورش چندین نوع گیاه دارویی است که اثر درمانی زیادی دارند و منحصرا در دامنه های این کوه به عمل می آیند و در کوههای دیگر اثری از آنها نیست. چندی پیش جراید ایران از یکی از این گیاهان سخن گفته و اثرات سحرآمیز آن را بیان داشتند و نوشتند که کارشناسان خارجی، بذر این گیاه را به کشورهای دیگر برده اند، ولی با کوشش فراوان نتوانسته اند آن را به عمل آورند، زیرا این گیاه فقط در زادگاه اولیه خود سبز می شود.
در واقع نام دیگری ندارد. اسم فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، ترکی و غیره هم ندارد، چون در هیچ نقطه ای از زمین جز دامنه کوههای البرز به عمل نمی آید و با گیاه دیگری که در آذربایجان و شهرهای دیگر ایران و کشورهای دیگر می روید و به غلط به گاوزبان مشهور شده است، نسبتی ندارد. برای اینکه این اشتباه که حدود چند قرن است پزشکان و داروسازان را گمراه کرده است، از بین برود این را «گل گاوزبان» و دیگری را گیاه گاوزبان بنامید. این دو گیاه متفاوت هستند، تنها گل هایشان کمی به هم شبیه است، هیچ گونه خواص مشترکی ندارند و از نظر منافع طبی با هم متضاد می باشند. گل های گل گاوزبان درشت تر از گل های گیاه گاوزبان است.
گل گاوزبان در ایران و گیاه گاوزبان در اروپا و آمریکا شهرت زیادی دارند. پزشکان سنتی ایران در معالجه بسیاری از امراض از «گل گاوزبان» استفاده می کردند و نتیجه می گرفتند. پزشکان جدید هم خواص گل گاوزبان را می دانستند و برای دستهای دیگر از امراض تجویز می نمودند و چون عطاران فرقی بین گل گاوزبان و گیاه گاوزبان قائل نبودند، آنها را به جای هم می دادند و به همین جهت معالجه آنها نتیجه نمی داد و محققین از اینکه خواص و منافع این گیاه از بین رفته است در تعجب بودند.
یکی از مترجمین، تمام فواید گیاه گاوزبان را ترجمه کرده و به گل گاوزبان نسبت داده، سپس پرسیده است: چرا ایرانیان فقط از گل گاوزبان استفاده می کنند؟… به برگ و سرشاخه های آن توجهی ندارند، در جواب ایشان باید بگوییم که گل گاوزبان، فقط گلش فواید طبی دارد، زیرا گیاهی که فرنگی ها به آن «بوراش» می گویند گل گاوزبان نیست.
گل گاوزبان
این گیاه به طور خودرو، منحصرا در دامنه کوههای البرز به عمل می آید و تاکنون اهلی نشده و قابل کشت نیست. مقوی روح و اعضای رئیسه بدن بوده، حواس پنج گانه آدمی را تقویت می کند. شکم را نرم و کیسه صفرا را باز می کند، اخلاط سوخته سوداوی را از معده خارج و عوارض آن را از بین می برد.
جوشانده گل گاوزبان همراه با داروهای دیگر جهت مننژیت، برسام، مالیخولیا، جنون و رفع حواس پرتی مفید می باشد.
جوشانده گل گاوزبان نشاط آور بوده، رنگ رخسار را باز می کند. سینه را نرم می کند، تنگی نفس و درد گلو را شفا میدهد. دلهره و وحشت را از بین می برد و غم و غصه را کم می کند و برای کسانی که با خود حرف می زنند سودمند می باشد.
جوشانده گل گاوزبان با عسل جهت تنگی نفس تجویز شده است.
جویدن برگ تازه گل گاوزبان جهت درمان جوش های چرکی دهان اطفال، برفکه سستی بیخ دندان و رفع حرارت دهان نافع است.
گل گاوزبان دارای منیزیم بوده و از سرطان پیشگیری می کند.
عصاره آبی گل گاوزبان دارویی مؤثر و بی خطر برای درمان بیماران مبتلا به اختلال وسواسی اجباری میباشد.
گل گاوزبان مرغوب گلی است که دارای دم سفید و گلبرگ های بنفش باشد.
برگ های تازه گل گاو زبان دارای مقدار زیادی ویتامین C می باشد.
گل گاوزبان دارای شوره نیست، عرق و ادرار را زیاد نمی کند.
گاوزبان به علت داشتن الکالوئید برای زنان باردار و کودکان مضر است.
گل گاوزبان را بیماران مبتلا به صرع نباید استفاده کنند.
جالب است بدانید گیاه گاوزبان معلوم نیست از چه موقع به ایران آمده و در اطراف تبریز کاشته شده است. در زبان فرانسوی به آن بوراش می گویند. گل، سرشاخه و برگ آن دارای شوره، مواد لعابی و یک ماده تلخ است و به همین جهت عرق و ادرار را زیاد می کند. سنگهای کلیه و مثانه را خرد کرده و از بین می برد. این گیاه دارای اسیدهای چرب امگا 6 مانند لینولنیک اسید می باشد که برای روماتوئید مفید است. پس تجویز این گیاه برای مبتلایان به سرسام و برسام جایز نیست.
روش تهیه دمنوش گل گاوزبان
گل گاوزبان را در آب سرد ریخته تا گردوغبار آن از بین برود. آب را جوش آورده و مقداری گل گاوزبان داخل آب جوش ریخته و مقداری پر لیموعمانی به آن اضافه کنید و باید مدت نیم ساعت در دمای ملایم، دم بکشد. از صافی عبور داده و برای میل کردن می توانید از نبات هم بهره ببرید.
منبع:ادویه جات و سلامتی انسان(مصطفی کریمی)
