خواص زنجبيل
زنجبیل یا زنجفیل گیاهی است که به نام عمومی GINGER در دنیا معروف است. از نام های دیگر آن به”جربیل و زنزبیل” نیز میتوان اشاره نمود.
زنجبیل، گیاه است چندساله که دارای ریزومهای غده ای است. ساقه های گیاه به طور عمودی و ریزومها خارج شده و در انتها به گل های زرد و زیبا منتهی می شوند. برگهای این گیاه پهن بوده و با غلافی به ساقه ها متصل شده اند.
قسمت مورداستفاده زنجبیل، بیخ آن است که پس از پژمرده شدن گیاه، آن را از زمین در می آورند و در تشتی چوبی ریخته، به هم اصطکاک میدهند تا پوست روی آن گرفته شود و بعد مغز چوبی آن را خشک می کنند. این گیاه بومی هندوستان است، ولی در نقاط دیگری از جهان از جمله چین نیز وجود دارد. کشت این گیاه در نقاطی مانند جنوب آسیا، آفریقای شمالی، جامائیکا، مکزیک و ژاپن معمول است.
اثرات درمانی زنجبیل
زنجبیل جزو گیاهان دارویی مهم بوده و دارای خواص متعددی از جمله ضد تهوع، مقوی قلب، ضد لخته شدن خون، ضد باکتری، آنتی اکسیدان، ضد سرفه، ضد سموم کبدی، ضدالتهاب، ادرارآور، کاهش اسپاسم، محرک سیستم ایمنی، ضد نفخ، پایین آورنده کلسترول خون، محرک گردش خون مغزی و محرک هضم غذا می باشد.
در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است که زنجبیل دارای خاصیت ضد سرطانی می باشد. جینجرول، مهم ترین جزو تشکیل دهنده زنجبیل که مسئول ایجاد طعم و مزه در این گیاه می باشد، از رشد سلولهای سرطانی مخصوصأ سرطان روده بزرگ در انسان جلوگیری می کند.
زنجبیل یکی از مواد غذایی مفید در تقویت جنسی است.
در طب سنتی چینی زنجبیل را به عنوان ماده غذایی «یانگ» توصیه می کنند؛ یعنی ماده غذایی که باعث گرمی می شود.
زنجبیل میل و قوای جنسی را بالا برده و در شرایط نگه می دارد. نامی که چینی ها به زنجبیل داده اند به معنای «مردی و چیزی است که دارای نیروی جسمی و جنسی مردانه» است. پس جای تعجب نیست که زنجبیل در بین خوراکیهای تقویت کننده قوای جنسی قرار بگیرد.
زنجبیل با افزایش ترشح بزاق دهان و آنزیم های مجرای گوارشی، به هضم و جذب مواد غذایی کمک می کند.
زنجبیل با بیرون راندن مخاط خلطی از ریه ها، به درمان آسم، برونشیت و دیگر مشکلات تنفسی کمک می کند.
زنجبیل نیروبخش، مقوی معده، بادشکن و ضد رقت خون می باشد. درمان کننده یرقان است.
زنجبیل تقویت کننده حافظه، باز کننده کبد و قاطع بلغم است و رطوبات غلیظی که در روی جدار روده و معده چسبیده باشد، از بین می برد.
زنجبیل را جهت فلج و ضعف اعصاب تجویز کرده اند.
زنجبیل برای درمان اسهال ناشی از مسمومیت غذایی نیز مفید است. تشنگی را برطرف می کند. مخلوط زنجبیل با نبات و کندر را جهت جلوگیری از نفخ میوه های نارس تجویز کرده اند. ضماد زنجبیل جهت داء الثعلب و فروبردن ورم سودمند می باشد.
اگر زنجبیل را کوبیده و روی آبگوشت بپاشند، درد مفاصل را تسکین می دهد. علاوه بر این مالیدن زنجبیل خشک و آب تازه آن برای معالجه رماتیسم نافع است. برای غدد فوق کلیه مفید بوده و ترشح هورمون کورتیزول را از این غدد زیاد می کند و بیشتر خواص زنجبیل به همین دلیل می باشد.
با توجه به میزان متغیر اسانس زنجبیل که ارزش دارویی آن مربوط به آن است انواعی از زنجبیل که بالاتر از 5/1 درصد اسانس داشته باشند ارزش دارویی دارند؛ بنابراین در صورتی که زنجبیل کهنه باشد و یا به صورت پودر برای مدت طولانی مصرف نشود، کم کم اسانس (رایحه)آن کم شده و ارزش دارویی آن کاهش می یابد.
زنجبیل به اندازه مفنامیک اسید و ایبوپروفن در کاهش درد قاعدگی مؤثر است بسیاری از افراد بعد از سوار شدن به ماشین یا وسایل نقلیه دیگر دچار تهوع م که برای جلوگیری از این حالت می توانند نیم تا یک ساعت قبل از سوار شدن م یں یک گرم پودر زنجبیل را مصرف نمایند.
خواص زنجبیل در درمان سرطان تخمدان :
در اغلب بیماران مبتلا به سرطان تخمدان که بیماری مجددأ عود می کند، بدن در مقابل شیمی درمانی های معمول مقاومت نشان میدهد که در این نوع شیمی درمانی مرگ سلول ها از نوع «اپا پتو سیس» است، اما زنجبیل می تواند باعث مرگ سلولها از نوع «اتوپگی» شود که در کنار نوع اول باعث از بین رفتن مقاومت در برابر شیمی درمانی می شود؛ بنابراین پزشکان به این افراد خوردن زنجبیل را توصیه می کنند.
زنجبیل ضد التهاب طبیعی
زنجبیل همیار فوق العاده ای برای تسکین التهابها و دردهایی مثل روماتیسم و سردرد است. به خاطر این که مانع از تولید هورمون های التهاب زا می شوند.
روش مصرف زنجبیل برای تسکین روماتیسم
امیلی لیتر افشره خوراکی زنجبیل را در ۳۰ میلی لیتر روغن گیاهی حل کنید. هر صبح و شب ۱ قطره از این ترکیب را روی مناطق دردناک بدن قرار دهید تا درد تسکین پیدا کند.
زنجبیل برای مقابله با سردرد
یک گرم زنجبیل خشک را در 150 تا 250 میلی لیتر آب به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم کنید. روزانه دو تا چهار فنجان از این دم کرده میل کنید.
زنجبیل ضد تهوع است
به خاطر اینکه زنجبیل حاوی ژینژ رول (جینجرول) است. این ترکیب روی مخاط معده تأثیر می گذارد.
برای همین زنجبیل باعث پیشگیری و یا رفع حالت تهوع و استفراغ می شود. افرادی که دچار ماشین گرفتگی می شوند، خانم های باردار، افرادی که عمل جراحی داشته اند و افرادی که مشغول شیمی درمانی هستند می توانند از زنجبیل برای کاهش مشکلاتشان استفاده کنند.
روش استفاده
برای افرادی که دچار ماشین گرفتگی می شوند:
۲۵۰ میلی گرم تا ۱ گرم زنجبیل خشک و یا ۲ تا ۵ گرم زنجبیل تازه را قبل از حرکت مصرف کنید.
برای خانم های باردار:
۲۵۰ میلی گرم زنجبیل را دم و روزانه چهار مرتبه میل کنید. می توانید روزانه ۱۰ گرم زنجبیل تازه مصرف کنید.
زنجبیل انرژی زا است
زنجبیل سرشار از ویتامین های D ،C و B، مواد معدنی مثل پتاسیم و کلسیم، منیزیم، مس و زینک می باشد. برای همین هم یک ماده انرژی زای قوی محسوب می شود.
روش استفاده
توصیه می کنیم که زنجبیل را در برنامه غذایی خود بگنجانید. به غذاهایتان مقداری زنجبیل خشک و یا تازه اضافه کنید و انرژی بگیرید.
آیا زنجبیل با بیماری آلزایمر مقابله می کند؟
از آنجایی که زنجبیل حاوی آنتی اکسیدانی به نام شوکائول است می تواند با پیشرفت بیماری آلزایمر مقابله کند. نتایج پژوهشهایی که در سال ۲۰۰۱ انجام گرفت این ادعا را به اثبات رسانده است.
روش استفاده
آنتی اکسیدان شوگائول در زنجبیل خشک و یا پودر شده وجود دارد. کپسول های زنجبیل نیز در بازار موجود هستند که معمولا در کپسول های 250 میلی گرم تا ۱ گرمی تولید می شوند. می توانید روزانه سه مرتبه نیز از این کپسول ها استفاده کنید.
آیا زنجبیل ضد سرطان است؟
بله زنجبیل می تواند با سرطان مقابله کند. می پرسید چرا و چگونه؟ به خاطر اینکه حاوی ژینژرول است.
این ترکیب یک آنتی اکسیدان قوی محسوب می شود و سلول ها را از گزند رادیکال های آزادی که باعث پیشرفت سرطان می شوند حفظ می کند.
محققان آمریکایی روی ۲۰ موش آزمایشگاهی مبتلا به سرطان آزمایش هایی انجام داده و مشاهده کردند بعد از 49 روز استفاده از ژینژرول، تومورهای این موشها به طور چشمگیری کوچکتر می شود.
روش استفاده
میتوانید روزانه ۳ مرتبه از کپسول های زنجبیل که حاوی 250 میلی گرم تا ۱ گرم پودر زنجبیل هستند استفاده کنید.
اگر دچار یبوست هستید زنجبیل را امتحان کنید
افشره خوراکی زنجبیل حاوی خواص ملینی است که می تواند به رفع یبوست کمک کند.
روش استفاده
دو قطره از افشره خوراکی زنجبیل را روی شکمتان چکانده و دایره وار در جهت عقربه های ساعت ماساژ دهید و یا اینکه یک قطره از این افشره را در یک قاشق روغن زیتون چکانده و قبل از غذا ببلعید.
توجه داشته باشید که افشره خوراکی زنجبیل برای زنان باردار و شیرده منع مصرف دارد.
زنجبیل برای قلب، خوب است
در سال ۲۰۰۰ محققان آمریکایی با انجام پژوهشهایی به این نتیجه رسیدند که زنجبیل مانع لخته شدن خون و گرفتگی رگهای خونی می شود برای همین هم جریان خون را راحت تر می کند. از این گذشته پژوهش های انجام گرفته در سال 2006 نیز نشان میدهد که زنجبیل میزان کلسترول خون را کاهش می دهد.
روش مصرف
توصیه می کنیم که از زنجبیل در تهیه غذاهایتان استفاده کنید. اگر زنجبیل با سیر و پیاز همراه شود با قدرت بیشتری سلامت قلب را تضمین می کند. اگر از طعم زنجبیل خوشتان نمی آید میتوانید از کپسول آن استفاده کنید یعنی روزانه سه کپسول ۲۵۰ میلی گرم تا ۱ گرم.
توجه داشته باشید اگر تحت درمان داروهای قلب هستید بدون نظر پزشکتان از زنجبیل استفاده نکنید. داروهای گیاهی نیز بعضی وقتها عوارض جانبی دارند.
زنجبیل باعث هضم بهتر غذا میشود
ترکیبات موجود در زنجبیل با اثر گذاشتن روی مخاط معده و روده باعث بهبود عملکرد آنها میشود. نتایج پژوهش های محققان هندی نیز نشان میدهد که این ادویه باعث تحریک ترشح آنزیم های مختلفی می شود که هضم غذا را راحت تر می کنند.
روش مصرف
می توانید تا ۱ گرم زنجبیل خشک را با ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی لیتر آب دم کرده و بعد از غذا میل کنید.
زنجبیل برای مقابله با دیابت
نتایج پژوهش هایی که در سال 2006 روی موش های آزمایشگاهی انجام شده نشان میدهد که زنجبیل می تواند با دیابت مقابله کند. محققان دریافتند که با گنجاندن عصاره زنجبیل در رژیم غذایی موش های دیابتی می توان میزان گلوکز و تری گلیسیرید خون آنها را پایین آورد. محققان همچنان در حال بررسی خواص زنجبیل برای مقابله با دیابت در انسان هستند.
تهیه چای زنجبیل
تهیه چای زنجبیل بسیار ساده است، اما آشنایی با اصول آن مهم می باشد، چراکه برخی افراد بدون آگاهی از چگونگی تهیه آن، پودر زنجبیل را در چای آماده می ریزند و به دلیل اینکه ذرات زنجبیل غیرقابل حل در آب است، نه تنها ظاهر بدی به نوشیدنی می دهد، بلکه طعم آن را نیز نامطبوع می کند.
در حالی که با اندکی دقت می توان نوشیدنی بسیار گوارای زمستانی با استفاده از زنجبیل تهیه کرد.
تهیه چای زنجبیل
4 فنجان آب؛ 5 سانتی متر ریشه تازه زنجبیل
طرز تهیه:
– پوست زنجبیل را کنده (بهتر است بتراشید) و سپس آن را به شکل ورقه های بسیار نازک برش دهید.
– آب را در ظرفی مناسب جوش بیاورید و در اولین لحظات جوش آمدن آب،ورقه های زنجبیل را به آن اضافه کنید.
– در ظرف را بگذارید.
– حرارت را کم کنید و اجازه بدهید ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بماند.
سپس چای حاصله را صاف کنید
برای ایجاد طعم بهتر می توانید به آن عسل و لیموترش هم اضافه کنید. البته اگر این چای را برای درمان سرماخوردگی و آنفلوانزا می نوشید، آن را شیرین نکنید.
برای برطرف کردن مزه تند چای زنجبيل؛ در برخی از منابع، استفاده توأم زنجبیل با برگ نعناع به شکل میکس شده (کام مخلوط شوند) را به عنوان راهکاری برای حذف این تندی برشمرده اند. البته با افزودن آب بیشتر نیز می توان از تندی آن کاست.
برخی از افراد خصوصا در مناطق سردسیر، پودر زنجبیل را داخل چای ریخته و مصرف می کنند. این کار هرچند رنگ چای را خراب می کند ولی فایده زنجبیل به حدی است که نمی توان به این بهانه ها از مصرف آن خودداری کرد.
یک سس حیرت انگیز
زنجبیل را با روغن زیتون، فلفل قرمز خشک شده، دارچین، میخک، برگ بو و پیاز مخلوط نمایید تا شسی لذيذ حاصل شود.
زنجبیل و موارد منع مصرف:
در کودکان زیر دو سال نباید استفاده شود.
مصرف زیاد زنجبیل موجب سوزش سردل می شود.
افرادی که سنگ کلیه دارند، باید قبل از مصرف زنجبیل حتما با پزشک خود مشورت نمایند.
اگر داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین و آسپیرین مصرف می کنید، زنجبیل نخورید.
مصرف زیاد زنجبیل ممکن است با داروهای قلبی و دیابت تداخل نماید.
مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی باید در حد متعادل باشد.
مصرف زیاد زنجبیل ممکن است باعث اختلالات سیستم عصبی مرکزی گردد.
منبع:کتاب ادویه جات و سلامتی انسان(مصطفی کریمی)
